Europejski kryzys gazowy szansą dla geotermii?
(opracowano na podstawie informacji European Geothermal Energy Council)
Komisja Europejska pracuje aktualnie nad planem inwestycyjnym ożywienia gospodarki Unii Europejskiej proponowanym przez Jean-Clauda’a Junkera na sumę 330 mld euro. Kształt tego planu nie jest jeszcze uzgodniony, ale zagadnienia energetyczne będą stanowić jego ważną część. Można mniemać, że w funduszach tych zostanie uwzględnione wsparcie dla inwestycji w ciepłownictwie środkowej i wschodniej Europy, mających na celu zamianę paliw tradycyjnych na energię z krajowych źródeł odnawialnych. Byłoby to zgodne z „ Europejską Strategią Bezpieczeństwa Energetycznego” opublikowaną w czerwcu br. (załącznik nr 1) oraz raportem Komisji Europejskiej dotyczącym odporności europejskiego systemu gazowego na zagrożenia zewnętrzne (16.10.2014 r.). Wobec możliwych przerw w dostawach rosyjskiego gazu, w punkcie 16. raportu wskazuje się na konieczność w ciągu najbliższych 2-3 lat szerszego uwzględnienia w ciepłownictwie alternatywnych źródeł energii, w tym źródła geotermalnego. (załącznik nr 2).
Służby KE odpowiedzialne za dostarczanie danych wejściowych nie posiadają szczegółowej wiedzy na temat konkretnych projektów zastąpienia gazu przez energię ze źródeł odnawialnych (np. geotermalnych) przygotowywanych w poszczególnych krajach. Projekty takie mogą powstać w ciągu 2-3 lat, a KE mogłaby pomóc w ich ukończeniu, najlepiej w postaci zwrotnych dotacji. Dlatego też EGEC uważa, że informacje na temat takich projektów powinny zostać uzupełnione.
Unia Europejska importujeobecnie 53 % zużywanej energii. Uzależnienie energetyczne od gazu ziemnego wynosi 66 %. Blisko połowa zużycia energii pierwotnej przypada na ogrzewanie pomieszczeń i wody (48 %). Istotne jest zatem włączenie do ciepłownictwa energii ze źródeł odnawialnych.
Reakcją EGEC na wspomniany raport jest propozycja planu współdziałania z KE, krajami członkowskimi i PE w celu konwersji paliwa w sektorze ciepłowniczym i produkcji elektryczności. Proponowany plan obejmuje krótko- (najbliższe 6 miesięcy) , średnio- (do 3 lat) i długoterminowe (powyżej 3 lat) działania (załącznik nr 3)
KE opublikowała także wstępny raport (13.10.2014 r.) dotyczący wysokości dotacji i kosztów na rynku energetycznym we wszystkich krajach członkowskich. Jest to pierwsze takie zestawienie ilustrujące publiczne wsparcie i rzeczywiste koszty wszystkich technologii wytwarzania energii w 28 krajach UE. Dane te dotyczą tylko 2012 r., natomiast dokładność ich jest uzależniona od informacji przekazanych przez kraje członkowskie. (załącznik nr 4)
Łączna wartość interwencji publicznych w sektorze energii (z wyłączeniem transportu) wynosiła ponad 120 mld euro. Z raportu wynika, że geotermia uzyskała tylko 70 mln euro, z czego 20 mln z europejskiego szczebla. Natomiast dotacje na inne źródła były o wiele wyższe, np: energia słoneczna (14,7 mld euro), farmy wiatrowe (10,1 mld), energia jądrowa (7 mld) gaz ziemny (5,2 mld). W ujęciu historycznym wsparcie dla projektów geotermalnych stanowiło jedynie 0,8% całości dotacji krajowych i unijnych. Zestawienia kosztów wyraźnie pokazują, że geotermalne technologie produkcji elektrycznej posiadają najwyższy współczynnik obciążenia – wyższy nawet niż w elektrowniach jądrowych – przy konkurencyjnych kosztach (na 1kWh włączając szacunkowe koszty zewnętrzne). EGEC apeluje o większe wsparcie UE dla projektów geotermalnych. (załącznik nr 5)
Program UE NER300 – w dniu 15.10.2014 r. Komisja Europejska zatwierdziła formalnie przedłużenie o dwa lata terminów ostatecznych decyzji inwestycyjnych (do grudnia 2016 r. dla projektów pierwszej tury i do grudnia 2018 roku dla drugiej tury). Zanim została podjęta ta decyzja, EGEC wystosowała list do KE wnioskując, aby wprowadzono nowy instrument finansowy podobny do NER300 na okres po 2020 r. EGEC proponuje, aby w tym nowym mechanizmie możliwe było uzyskanie finansowania z góry jak najszybciej, a KE realnie uczestniczyła w ryzyku inwestycyjnym w formie bezzwrotnych dotacji. EGEC domaga się również analizy możliwości współfinansowania ogólnoeuropejskiego programu ubezpieczenia ryzyka geotermii. (załącznik nr 6)
